ﺗﺎﺭﻧﻤﺎﯼ ﭘﺎﺭﺳﻴﺎﻥ ﺩﮊ ﮔﻮﺍﻫﯽ ﻣﻴﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻁﺒﺮﯼ ، ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺑﻠﻌﻤﯽ ،ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﺩﺑﻴﺎﺕ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﭘﻴﺶ ﺍﺯ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺯ ﺍﺣﻤﺪ ﺗﻔﺼﻠﯽ ،ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺳﺎﺳﺎﻧﻴﺎﻥ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺁﺭﺗﻮﺭ ﮐﺮﻳﺴﺘﻴﻦ ﺳﻦ ﻭ ﺑﺮﺧﯽ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺛﺮﺍﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﯽ ﺑﻴﺎﻥ ﮐﺮﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﮐﻪ ﺷﻴﺮﻭﻳﻪ (ﻗﺒﺎﺩ ﺩﻭﻡ ) ﺩﺭ ﺳﺎﻝ 628 ﻣﻴﻼﺩﯼ ﻗﺪﺭﺕ ﺭﺍ ﺑﺎ ﮐﻤﮏ ﺩﺭﺑﺎﺭﻳﺎﻥ ﺍﺯ ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻭ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﭘﺎﺩﺷﺎﻫﯽ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻧﺸﺴﺖ. ﺍﻭ، ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺮﻭﻳﺰ، ﭘﺪﺭ ﺧﻮﻳﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺍﻧﺪﺍﺧﺖ ﻭ ﺑﺎ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭﻳﺎﻥ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﮐﺸﺘﻦ ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﺑﻮﺩﻧﺪ؛ ﺷﻴﺮﻭﻳﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﻮﺭﺕ ﺩﻭ ﺗﻦ ﺍﺯ ﺩﺑﻴﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ ﻫﺎﯼ ﺧﺮﺩﺍﺩ ﺑﺮﺯﻳﻦ ﻭ ﺍﺷﺘﺎﺩ ﭘﺪﺭ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﮐﺸﻴﺪ. ﺍﻳﻦ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺑﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﺍﺟﺎﺯﻩ ﺩﻓﺎﻉ ﺍﺯ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺩ ﻭﻟﯽ ﺍﻳﻦ ﺩﺍﺩﺭﺳﯽ ﺩﺭ ﺩﺍﺩﮔﺎﻩ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﮕﺮﻓﺖ ﻭ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﺎﻣﻪ ﭘﺮﺍﻧﯽ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺷﺪ. ﺷﻴﺮﻭﻳﻪ ﻭ ﺩﺑﻴﺮﺍﻥ ﻭﯼ ﻧﺎﻣﻪ ﺍﯼ ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺎﻡ ﮔﻨﺎﻫﺎﻥ ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﮐﺮﺩﻩ ﻭ ﻧﺰﺩ ﺍﻭ ﻓﺮﺳﺘﺎﺩﻧﺪ ﺗﺎ ﻋﻠﺖ ﺯﻧﺪﺍﻧﯽ ﺷﺪﻧﺶ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻭﯼ ﻳﺎﺩﺁﻭﺭﯼ ﮐﺮﺩﻩ ﻭﺑﻪ ﺍﻭ ﻓﺮﺻﺖ ﺩﻓﺎﻉ ﺑﺪﻫﻨﺪ. ﺷﻴﺮﻭﻳﻪ ﻗﻠﺒﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺍﻋﺪﺍﻡ ﭘﺪﺭﺵ ﻧﺒﻮﺩ ﻭ ﻗﺼﺪ ﺩﺍﺷﺖ ﮐﻪ ﺑﺰﺭﮔﺎﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺭﺍ ﺑﺎ ﺩﻓﺎﻋﻴﺎﺕ ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﻗﺎﻧﻊ ﮐﺮﺩﻩ ﺗﺎ ﺍﺯ ﻗﺘﻞ ﺍﻭ ﺻﺮﻑ ﻧﻈﺮ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺍﺗﻬﺎﻡ ﻫﺎﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﻧﺎﻣﻪ ﺷﻴﺮﻭﻳﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻫﺸﺖ ﺍﺗﻬﺎﻡ
ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﺰﺭﮒ ﺩﺑﻴﺮﺍﻥ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺁﻥ ﻧﺎﻣﻪ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺯﻧﺪﺍﻥ ﺑﺮﺩ. ﺟﻮﺍﺏ ﺷﺎﻩ ﻣﺨﻠﻮﻉ ﻏﺮﻭﺭ ﺁﻣﻴﺰ ﻭ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻮﺩ. ﭘﺲ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﮑﻪ ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺮﻭﻳﺰ ﺟﻮﺍﺏ ﻫﻤﻪ ﺍﺗﻬﺎﻣﺎﺕ ﺭﺍ ﺩﺍﺩ ﺑﺮﺯﮒ ﺩﺑﻴﺮﺍﻥ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺭﺑﺎﺭ ﺷﻴﺮﻭﻳﻪ ﺑﺎﺯﮔﺮﺩﺍﻧﺪ.

ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺗﺎﺭﻧﻤﺎﯼ ﭘﺎﺭﺳﻴﺎﻥ ﺩﮊ ﺍﻫﻤﻴﺖ ﺍﻳﻦ ﺩﻭ ﻧﺎﻣﻪ برای مطالعه در وضع درونی دولت و ملت ایران در آن دوره از چند لحاظ میباشد. ﻧﺎﻣﻪ ﺍﻭﻝ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺩﻋﺎﻧﺎﻣﻪﺍﯼ ﮐﻪ ﺳﺮﺍﻥ ﻭ ﺳﺮﺩﺍﺭﺍﻥ ﺍﺯ ﺯﺑﺎﻥ ﭘﺴﺮ ﺧﺴﺮﻭ ﮐﻪ ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ ﻧﻮﺷﺘﻪﺍﻧﺪ میباشد ﻭ ﻧﺎﻣﻪ ﺩﻭﻡ ﺩﻓﺎﻉﻧﺎﻣﻪ ای خسرو میباشد. ﻳﮑﯽ ﺍﺯ موارد اینست ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ ﺣﮑﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﺭﻭﻳﺪﺍﺩﯼ ﻣﯽﮐﻨﺪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺑﯽﺳﺎﺑﻘﻪ ﻭ ﺑﯽﻧﻈﻴﺮ ﺑﻮﺩﻩﺍﺳﺖ. ﺁﻧﭽﻪ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻨﺒﺎﺭﻩ ﺑﯽﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮﺍﯼ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦﺑﺎﺭ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﻦ ﺳﺮﺯﻣﻴﻦ ﺭﻭﯼ ﺩﺍﺩﻩ، ﺑﻪ ﺩﺍﻭﺭﯼ ﮐﺸﻴﺪﻥ ﻭ ﻣﺤﮑﻮﻡ ﮐﺮﺩﻥ ﺷﺎﻫﯽ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﮐﻴﻔﺮ ﺍﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺧﻮﺩ ﻣﺮﺗﮑﺐ ﺷﺪﻩ، ﺍﻋﻤﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺭﺍ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﻭﯼ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﺍﻭﺭﯼ ﮐﺸﻴﺪﻩﺍﻧﺪ، ﺧﻼﻑ ﻣﺼﻠﺤﺖ ﻣﻠﮏ ﻭ ﻣﻠﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺩﺍﺩﻩﺍﻧﺪ ﺑﺮﺳﺪ. ﺍﻳﻦ ﺍﻣﺮ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ، ﻭ ﺑﻪ ﻗﺘﻞ ﺧﺴﺮﻭﭘﺮﻭﻳﺰ ﻳﺎ ﺑﻪ ﺗﻌﺒﻴﺮ ﺩﻳﮕﺮ ﺑﻪ ﺍﻋﺪﺍﻡ ﺍﻭ ﺍﻫﻤﻴﺘﯽ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﻗﺘﻞ ﺷﺎﻫﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮ ﺩﺍﺩﻩ، ﻭ ﺑﺎﺯﺗﺎﺏ ﮔﺴﺘﺮﺩﻩﺍﯼ ﮐﻪ ﺍﻳﻦ ﺣﺎﺩﺛﻪ ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻭ ﻫﻤﺎﻥ ﻫﻢ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﻔﻆ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﺷﺪﻩﺍﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﺍﺯ ﻫﻤﻴﻦ ﻧﮑﺘﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽﮔﻴﺮﺩ. ﻭ ﺩﻳﮕﺮ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻟﺤﺎﻅ ﮐﻪ ﻏﺎﻟﺐ ﻣﻄﺎﻟﺒﯽ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﻣﻄﺮﺡ ﺷﺪﻩ ﺍﺯ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻳﺮﺍﻧﯽ ﺩﺭ ﺁﻥ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺑﻮﺩﻩ، ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺩﺭ ﺗﺎﺭﻳﺦﻫﺎﯼ ﻣﺪﻭﻥ ﺑﻪ ﺁﻥﻫﺎ ﺗﻮﺟﻬﯽ ﻧﺸﺪﻩ، ﺁﻥﭼﻨﺎﻥ ﮐﻪ ﮔﻮﻳﯽ ﭼﻨﺎﻥ ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪﺍﺳﺖ. ﻭﻟﯽ ﻁﺮﺡ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﮐﻪ ﺑﺎﺯﺗﺎﺑﯽ ﺍﺯ ﺁﻥ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺍﺳﺖ ﻧﺸﺎﻥ ﻣﯽﺩﻫﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ، ﺑﻠﮑﻪ ﺗﺎ ﺣﺪﻭﺩﯼ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻫﻢ ﺑﻮﺩﻩﺍﻧﺪ، ﻭ ﺩﻭﻟﺘﻴﺎﻥ ﻭ ﺩﺳﺖ ﺍﻧﺪﺭ ﮐﺎﺭﺍﻥ ﺁﻥ دوره ﻫﻢ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺁﮔﺎﻩ ﺑﻮﺩﻩ، ﻭ ﺍﺯ ﭼﺎﺭﻩﺍﻧﺪﻳﺸﯽ ﻫﻢ ﻏﺎﻓﻞ ﻧﺒﻮﺩﻩﺍﻧﺪ. ﻣﻄﺮﺡ ﮐﺮﺩﻥ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻧﺸﺎﻥﺩﻫﻨﺪﻩ ﺗﺤﻮﻝ ﻭ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺩﺭ ﺗﻔﮑﺮ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻭ ﺩﻳﺪ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺩﺭ ﺍﻳﺮﺍﻥ ﺍﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺗﺎﺭﻳﺨﯽ ﺁﻥ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻣﻮﺭﺩ ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮﺍﺭ ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ .
ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪﻫﺎ ﺍﺯ ﺷﺎﻩ ﭼﻬﺮﻩﺍﯼ ﺩﻳﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻫﻤﻪ ﺍﻭﺻﺎﻑ ﻭ ﺍﻟﻘﺎﺏ ﺑﺰﺭﮔﯽ ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮﻥ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﻧﺎﻫﻤﺴﺎﻥ ﺍﺳﺖ. ﭘﻴﺶﺁﻣﺪﻫﺎﯼ ﮐﺸﻮﺭﯼ ﻫﻢ ﺑﻪﮔﻮﻧﻪﺍﯼ ﺑﻪ ﻣﻴﺎﻥ ﺁﻭﺭﺩﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﮐﻪ ﺟﺪﺍﯼ ﺍﺯ ﺁﻳﻴﻦﻫﺎﯼ ﭘﻴﺸﻴﻦ ﺍﺳﺖ. ﺷﺎﻫﯽ ﮐﻪ ﮐﺎﻧﻮﻥ ﻫﻤﻪ ﻗﺪﺭﺕﻫﺎ ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺩﺍﺭﺍﯼ ﻓﺮﻩ ﺍﻳﺰﺩﯼ ﺑﻮﺩ، ﺍﮐﻨﻮﻥ ﺩﺭ ﺟﺎﻳﮕﺎﻩ ﻓﺮﺩﯼ ﭘﺎﺳﺦﮔﻮ ﻗﺮﺍﺭ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﺍﯼ ﻫﻤﻪ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﺭﻓﺘﺎﺭﯼ ﮐﻪ ﺩﺭ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﻓﺮﻣﺎﻧﺮﻭﺍﻳﯽ ﺧﻮﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺩﻻﻳﻞ ﻣﺤﮑﻢ ﺑﻴﺎﻭﺭﺩ. ﻭ ﻣﻌﻴﺎﺭﯼ ﻫﻢ ﮐﻪ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﺍﻭ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺳﻨﺠﻴﺪﻩ ﻣﯽﺷﻮﺩ ﻧﻴﮏﺍﻧﺪﻳﺸﯽ (ﻣﺼﺎﻟﺢ) ﻣﻠﮏ ﻭ ﻣﻠﺖ ﺍﺳﺖ و ﻧﻪ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺷﺎﻩ ﻭ ﺍﻁﺮﺍﻓﻴﺎﻧﺶ. ﺍﻳﻦ یک ﺩﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﺑﻨﻴﺎﺩﯼ ﺩﺭ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪ ﺳﻴﺎﺳﯽ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺍﻳﺮﺍﻧﻴﺎﻥ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺩﻭﺭﺍﻥ ﺍﺳﺖ .

ﻣﺘﻦ ﺍﻳﻦ ﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﺖ ﭘﺎﺭﺳﻴﺎﻥ ﺩﮊ ﺑﻪ ﻁﻮﺭ ﮐﺎﻣﻞ ﺩﺭ ﺩﺳﺘﺮﺱ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ.

منبع:

ﺗﺎﺭﻧﻤﺎﯼ ﭘﺎﺭﺳﻴﺎﻥ ﺩﮊ. ﺧﺴﺮﻭ ﭘﺮﻭﻳﺰﺳﺎﺳﺎﻧﯽ� ﺍﺯ ﻣﺤﺎﮐﻤﻪ ﺗﺎ ﺍﻋﺪﺍﻡ. . parsiandej.ir